Λογος Βαγ. Λιναρδακη στις 30-6-1991

[Βαγγελης Λιναρδακης]

Αγαπητοι Φιλοι
Παραθετω τον λογο που εξεφωνησα στις 30-6-1991 στον Ιερο Ναο Κοιμησεως Της Θεοτοκου Μασταμπα Ηρακλειου κατά την πανηγυρικη Θεια Λειτουργια προς τιμην του προστατη αγιου του σωματειου μας ΑΝΔΡΕΑ ΤΟΥ ΚΡΗΤΗΣ , παρουσια του τοτε Αρχιεπισκοπου Κρητης
Μακαριστου πλεον κυρου Τιμοθεου και των Μητροπολιτων Γορτυνης και
Αρκαδιας μακαριστου πλεον κυρου Κυριλλου και Πετρας και Χερονησσου
Σεβασμιωτατου κ. Νεκταριου , καθως και αλλων κληρικων και λαϊκων .
Τα χρονια εκεινα με αποφαση του Δ.Σ (του οποιου ειχα την τιμη να προεδρευω) του Σωματειου μας , η κατ’ετος πανηγυρης του προστατη του σωματειου μας ΑΝΔΡΕΑ ΤΟΥ ΚΡΗΤΗΣ , ετελειτο περιοδικα σε διαφορους ναους , την προ ή μετα Κυριακη (για να υπαρχει κοσμος)της κανονικης εορτης του αγιου (4 Ιουλιου) .
Ο λογος αυτος ηταν στην ουσια συραφη (με καποιες προσθαφαιρεσεις) δυο πρωθειστερων λογων μου (στους οποιους βεβαια χρησιμοποιησα διαφορες πηγες) και αποφασισα να το καμω ετσι , λογω της παρουσιας τριων ιεραρχων της εκκλησιας της Κρητης , οι οποιο και ηθελα να ακουσουν καποια πραγματα .
Θα χαρω να εχω τα οποια σχολεια σας .
====================================================================================================
30-6-1991 Ιερος Ναος Κοιμησεως Της Θεοτοκου Μασταμπα Ηρακλειου Κρητης .

Σεβασμιωτατε Αρχιεπισκοπε Κρητης
>> Μητροπολιτη Γορτυνης και Αρκαδιας
>> >> Πετρας
Πανοσιολογιωτατε Αγιε Πρωτοσυγκελε της Ι.Α.Κ
Τιμιο ιερατειο , ευλαβες εκκλησιασμα , αγαπητοι συναδελφοι .

Το Σωματειο Ιεροψαλτων Νομου Ηρακλειου ΑΝΔΡΕΑΣ Ο ΚΡΗΤΗΣ ,
Εορταζει και εφετος συν Θεω την μνημη του προστατη Αγιου του ,
Αγιου Ανδρεου του Κρητης . Ενός Αγιου που εζησε κατά το πρωτο μισο
Του 8ου μ.Χ. αιωνα και που ως επισκοπος διεκριθηκε για τις πολλες ανακαινησεις και εγκαινιασεις Ιερων Ναων και για την μεγαλη του φιλανθρωπια . Εκει όμως που ο Αγιος Ανδρεας διακριθηκε ιδιαιτερα είναι η ποιηση εκκλησιαστικων υμνων . Και είναι τοσοι πολοι και τσο ωραιοι οι υμνοι αυτοι , ώστε ο Αγιος Ανδρεας να συγκαταλεγεται μεταξυ των κορυφαιων υμνογραφων της ορθοδοξης εκκλησιας μας .
Χαρακτηριστικο παραδειγμα το ποιημα του Μεγαλου Κανωνα , που ψαλλεται την
Τεταρη το βραδι μετα την Δη Κυριακη των νηστειων .

Ένα υπεροχο πνευματικο μεσο και βοηθημα , το οποιο εχουμε εμεις οι ορθοδοξοι χριστιανοι , για την καλιτερη αναταση και κατανυξη στην θεια λατρεια , είναι η ιερα
υμνωδια , την οποια εκτελουν μεσα στην εκκλησια οι ψαλτες , μεσω της ορθοδοξης
εκκλησιαστικης μουσικης , της βυζαντινης μουσικης όπως επεκρατησε να λεγεται ,
όπως αυτή εκπορευθηκε από το κεντρο της ορθοδοξιας , το Φαναρι της Κων-λης .
Την ιερα υμνωδια , το ψαλσιμο δηλαδη , χρησιμοποιησαν στις ακολουθιες της εκκλησιας και την θεια λατρεια , οι πρωτοι χριστιανοι , οι εξ εβραιων προερχομενοι ,
Που απετελεσαν και την πρωτη χριστιανικη εκκλησια κατά την ημερα της Πεντηκοστης , τοτε που ‘’φως εκ φωτος ελαμψε τω κοσμω Χριστος ο Θεος ημων ..’’ .
(Και οι εβραιοι χρησιμοποιουσαν την ιερα υμνωδια ψαλλοντας ωδες από τους ψαλμους του Δαυιδ και από αλλα τροπαρια της Παλαιας Διαθηκης , στον ναο του Σολομωντα και τις συναγωγες .) .
Και αρχισαν την πορεια και το Θεοπνευστο εργο τους οι Αποστολοι , το οποιο σαν
φαρος τηλαυγης κατηυγασε και οδηγησε πολλα εκατομυρια ανθρωπων από το
σκοταδι στο φως , από την δουλεια στην ελευθερια ,από το ψεμα στην αληθεια , από
την κακια στην αρετη , από το μισος στην αγαπη , από την βαρβαροτητα στον πολιτισμο , από την πλανη και την αμαρτια στην μετανοια .

Κατά τους πρωτους αποστολικους χρονους , τους ιερους υμνους εψαλλε μονοφωνικα
ολοκληρο το εκκλησιασμα , μεσα σε μικρους προχειρους ναους . Το εκκλησιαστικο ασμα ηταν απλο , περιπου όπως ψαλμοδουνται σημερα οι ευχες και τα ανγνωσματα και εμοιαζε περισσοτερο με απαγγελια παρα με ασμα . Μεταξυ του εκκλησιασματος υπηρχαν και οι λεγομενοι ‘’χαρισματουχοι’’ μεταξυ των οποιων και ο ‘’Αναγνωστης’’ , ο οποιος
Όπως αναφερει και ο Αποστολος Παυλος στην Αη προς Τιμοθεον επιστολη του ,
‘’προσεχε τη αναγνωσει , τη παρακλησει , τη διδασκαλια ‘’ .
Αλλα όπως οι μαρτυρες της χριστιανικης πιστεως πληθαιναν , ετσι πληθαιναν και
οι πιστοι και πολαπλασιαζονταν οι κατηχουμενοι . Οι υμνογραφοι και οι μελωδοι
εμπνεονται από τα εργα των αγωνιστων της πιστεως και τους εγκωμιαζουν με ψαλμους και υμνους εντεχνους και δυσκολους στην εκτελεση . Μιμουνται το εργο των ραψωδων
και τραγουδιστων της εποχης του Ομηρου , του Δημοδοκου , του Φημιου . ‘’Εργο
ανδρων τε Θεων τε τα τε κλειουσι αοιδοι .Εργα μεγαλα τα και θαυμαστα κλεα ανδρων’’. (Ως εισηγητης του εντεχνου εκκλησιαστικου ασματος αναφερεται κυριως ο Εφραιμ ο Συρος . Το 381 μΧ. Η συνοδος στην Λαοδικεια εταξε με τον ΙΕ’ κανωνα της :
‘’ Μη δειν πλεον των κανονικων ψαλτων των επι τον αμβωνα αναβαινοντων και από
διφθερας ψαλλοντων ετερους τινας ψαλλειν εν τη εκκλησια ‘’) .
Τοτε αρχιζει να παρουσιαζεται επιτακτικη η αναγκη , να υπαρχει καποιος που να αποδιδει (ψαλλει) εντεχνα τους ιερους υμνους . Τοτε και ετσι δημιουργειτε ο ΨΑΛΤΗΣ .
Αρχιζει να υπαρχει και να αποκτα ‘’ιδιαν προσωπικοτητα’’ και απαραιτητα πια συμμετεχει και συμβαλλει σε ΟΛΕΣ τις τελουμενες τελετουργιες της θειας λατρειας .
Εκπροσωπει το εκκλησιασμα και με την καλιφωνια του ΖΩΝΤΑΝΕΥΕΙ το μελος ,
που και εδώ όπως και στην αρχαια Ελλαδα , είναι όπως λεει και ο Πλατων , ‘’λογος ,
αρμονια , ρυθμος’’ . Αυτος (ο ψαλτης) πια ψαλλει ΕΝΤΕΧΝΑ τους ιερους υμνους
και ο λαος ψαλλει μονο τις ακροτελευτειες μουσικες φρασεις σαν απαντηση στον ψαλμωδο . Αυτή είναι η ψαλμωδια ‘’ΚΑΘ’ ΥΠΑΚΟΗΝ’’ .
Με την καθιερωσει όμως του Χριστιανισμου ως επισημης θρησκειας , υπαρχει μεγαλη ανθηση της λατρευτικης υμνογραφιας και μουσικης , με κεντρα την Κων-λη , την Αλεξανδρεια , την Αντιοχεια , τα Ιεροσολυμα . Επειδη δε αυτή η μουσικη αναπτυχθηκε ,
καλλιεργηθηκε και ηκμασε στο Βυζαντιο φερει την ονομασια βυζαντινη μουσικη .
Δημιουργειτε το αντιφωνο μελος , η αντιφωνια . Ετσι αυτος που ψαλλει τους υμνους ,
δηλαδη ο ΨΑΛΤΗΣ , καθιερωνεται και αποτελει πια βασικο παραγοντα στην τελεση της θειας λατρειας , μαζι με τους ιερεις . Όπως γραφει ο Κωνσταντινος ο Πορφυρογεννητος
‘’ο ψαλτης τιμαται ιδιαιτερως και μετα την θεια λειτουργια παρακαθεται σε ειδικη συνεστιαση μαζι με τους ανωτατους εκκλησιαστικους και κρατικους λειτουργους’’ .
Στην Κων-λη στηνΑγια Σοφια , ψαλλει ΜΕΓΑΣ ΧΟΡΟΣ από 120 ψαλτες και βοηθους
και όπως λεει και το τραγουδι : ‘’Απ την πολύ την ψαλμουδια εσειωτανε οι κολωνες’’.
Δημιουργειτε λοιπον ο ψαλτης . Σπουδαζει , μελετα , ξοδευει χρηματα και χρονο ,
υποβαλλεται σε κοπο και μοχθο . Η ψαλμωδια είναι επιστημη και τεχνη , προσευχη
και καλιτεχνια , νουθεσια και εμελες κηρυγμα και εκτελειτε πια από τον ψαλτη και
ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΑΥΤΟΝ . Με βοηθο το ΗΘΟΣ της Βυζαντινης μελωδιας
αποκαλυπτει και υπογραμμιζει μεγαλα νοηματα : ‘’Και νυν βασιλεις συνετε ,
παιδευθητε παντες οι κρινοντες την γην’’ . Υψωνει ικεσια : ‘’Δεξαι μου τας πηγας των δακρυων’’ ή ‘’Μη με την σην δουλην παριδης’’ . Εξωτερικευει τους σπαραγμους και τους
στεναγμους της καρδιας : ‘’Υιε μου υιε μου , που το καλλος εδυ της μορφης σου’’ ή
Πως σε κηδευσω Υιε μου’’. Προτρεπει πανηγυρικα :’’Αναστασεως ημερα και λαμπρυνθωμεν τη πανηγυρει ‘’.

Δημιουργειτε ετσι μια μυστικοπαθη ατμοσφαιρα , οπου γινεται αναπλαση της ανθρωπινης ψυχης , της βεβαρυμενης από τον ρυπον της αμαρτιας , του ανθρωπου που
αποζητα την μετανοια , την λυτρωση , την ψυχικη καθαρση και οδηγειται προς
μετανοια , θεια εξομολογηση και κοινωνια (‘’καθαρισον Κυριε τον ρυπον της ψυχης μου και σωσον με ως φιλανθρωπος’’ , ‘’Δεξαι με μετανοουντα Κυριε και σωσον με ‘’) .

Ο ψαλτης από μικρο παιδι , σπουδαζει και μελετα τα ατελειωτα βιβλια της εκκλησιαστικης μας μουσικης , προσπαθωντας να μυηθει στα μυστικα της ψαλτικης τεχνης . Ο ψαλτης είναι ο πιο πολυτιμος και ο πιο απαραιτητως συνεργατης του λειτουργου ιερεα .
Φερει στους ωμους του τα ¾ χρονικα της ακολουθιας του εσπερινου , του ορθρου και
της θειας λειτουργιας , όπως και τοσων αλλων ιερων ακολουθιων , με αποκορυφωμα
τις ακολουθιες της Μεγαλης Εβδομαδος . Χρησιμοποποιει το θειο δωρο του φωνητικου του ταλαντου και αντιπροσωπευοντας το εκκλησιασμα , ‘’ομιλει’’ με τον Θεο και ‘’ τω
αναπεμπει φωναις αισιαις’’ , τους υμνους , τις ευχαριστιες , τις δοξολογιες , την προσκυνηση και ζητα από αυτόν ‘’παν δωρημα τελειον ανωθεν εστιν καταβαινων’’ .

Όπως ειπα και πιο πριν , ο ψαλτης σπουδαζει την Β.Μ. και δαπανα χρονο και χρηματα
και καταβαλλει κοπο και μοχθο . Και μονο αυτά ; Κατεχεται από διαρκη αγωνια γιατι
πρεπει να είναι παντα καλα φωνητικα . Αν κατι παθει η φωνη του , τον πετουν σαν
στιμενη λεμονοπουπα . Υποβαλλεται σε πολλους περιορισμους και φροντιδες , ώστε σε κάθε ακολουθια να αποδιδει οσο πιο τελεια γινεται . Και αυτά σε βαρος της ξεκουρασης του , σε βαρος της ψυχαγωγιας και του ιδιου και της οικογενειας του . Ο τροπος ζωης του
είναι κουραστικος και για αυτόν αλλα και για την οικογενεια του . Όταν οι αλλοι
διασκεδαζουν , αυτος πρεπει να αναπαυεται προσπαθωντας να προφυλαξει τις φωνητικες του χορδες , αυτό το τοσο λεπτο και ευαισθητο οργανο . Ξυπναει ‘’Ορθρου
βαθεως’’ για να παει εγκαιρα εκει που τον καλει το καθηκον , στο στασιδι του . Και
όταν τελειωσει φευγει συνηθως κατακοπος και χλωμος και κυριως χωρις να ακουσει
συνηθως ένα μπραβο , ένα καλο λογο .

Ο ψαλτης εκτος από του να εκφραζει τους λογισμους και τα αισθηματα του λαου ,
εχει και μια άλλη αποστολη εξ’ισου σημαντικη . Είναι ο ζωντανος συνεχιστης της
μουσικης μας παραδοσης και κληρονομιας , αφου η εκκλησιαστικη μας μουσικη
καταγεται και προερχεται από την αρχαια ελληνικη μουσικης και είναι συνεχεια
αυτης .

Όμως παρα την σπουδαιοτητα των δυο αυτων αποστολων του ψαλτη , παρα την
ανυπολογιστη αξια του εργου του και τις προσφορας του , τοσο σε εκκλησιαστικο
οσο και σε εθνικο επιπεδο , ο ψαλτης είναι ΠΑΡΑΜΕΛΗΜΕΝΟΣ και από την
εκκλησια και την πολιτεια . Οι παρουσιες του σε ΠΛΗΡΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ,
υπολογιζονται σε πανω από 1000 !!! ωρες τον χρονο , μαλλον περισσοτερες από
πολλες άλλες κατηγοριες εργαζομενων . Και όμως οι ψαλτες είναι η ΜΟΝΗ ταξη
εργαζομενων πουν ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΜΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΚΗ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΚΑΜΙΑ ΝΟΜΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ , ουτε μισθολογιο ,
ουτε κατωτατα ορια αμοιβης , ουτε ΑΣΦΑΛΙΣΗ , όπως εχουν ΟΛΟΙ οι αλλοι
εργαζομενοι . Αυτος είναι και ο λογος που οι νεοι δεν θελουν να ασχοληθουν με την Β.Μ. και να γινουν ψαλτες . Τεραστια προσφορα , πολλες υποχρεωσεις , ελαχιστες απολαβες . Ηδη στις περισσοτερες πολεις της Ελλαδος υπαρχει μεγαλη ελλειψη ψαλτων .
Στα δε χωρια η κατασταση είναι τραγικη . Αν υπαρχει ψαλτης είναι ηλικιωμενος και δεν υπαρχει διαδοχη κατασταση . Οι εξαιρεσεις ελαχιστωτατες .

Ζητουμε από την πολιτεια αλλα και από την εκκλησια – ‘’ο εν τω ναω εργαζομενος εν τω ναω εσθιετω’’ – δικαιη ανταμοιβη του δυσκολουυ και πολυπλευρου και τελειως εξειδικευμενου εργου που προσφερουμε και νομικη ρυθμιση της επαγγελματικης μας καταστασης . Αν δεν γινουν αυτά φοβουμαστε ότι σε μερικα χρονια , αυτή η ιερα και εθνικη μας παρακαταθηκη που λεγεται εκκλησιαστικη μουσικη ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΑΡΧΕΙ , γιατι
ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΨΑΛΤΕΣ για την διαφυλαξουν , να την διατηρησουν , να την
συνεχισουν .
Και από τον ελληνικο λαο ζηταμε να μας συμπαρασταθει σε ότι αγωνες χρειασθει να κανουμε για να πετυχουμε τα ΔΙΚΑΙΑ αιτηματα μας .

Η επιβλητικη παρουσια του ψαλτη μεσα στην εκκλησια , πανω στο ιερο αναλογιο ,
συγκινησε βαθια τον μεγαλο μας ποιητη Κωστη Παλαμα , που σε ένα αποσπασμα
που σε ένα αποσπασμα από τον πρωτο λογο των ‘’παραδεισων’’ , ειδε τον ψαλτη ως
εξης : ‘’Οχι τραγουδι , τροπαρι θα ψαλλω μ’εσε και για σενα , μεγαλυναρι του Ορθρου
από ψαλτη που μολις το στομα του τ’αργοκινα στο στασιδι του ασαλευτος μεσα , τα
χερια σταυροδετά στη μαυραδα του ρασσου του απανω . Ένα τροπαρι . Και εγω θα το ψελνω , κι’εσυ στο πλευρο μου κανοναρχόντας παιδι του χορου , θα κρατας μου το ισο κι’η λυγερη σου φωνη θ’ανεβαινει , γιομιζοντας τα’αδεια , όλα αρμονιζωντας , δεηση μαζι κι’
αποκαλυψη και υμνος’’ .

Ας θυμηθουμε λοιπον ολοι τον ποιητη κι’ας αγαπησουμε τον ΨΑΛΤΗ , τον ιερο
υμνωδο , που με την γλυκεια φωνη του φερει ‘’τας υψωσεις του Θεου εν τω
λαρυγγι αυτου ‘’ .

ΣΗΜΕΙΩΣΗ :Το τελος της ομιλιας κλεινουν διαφορες ευχαριστιες προς διαφορους ,
Που τις παραλειπω ως ανευ σημασιας .







Με χαρα θα περιμενω τα οποια σχολια σας .

[Παναγιώτης]

Αν είχε ο κάθε πρωτοψάλτης και λαμπαδάριος από δυο-τρεις μαθητές, δεν θα υπήρχε πρόβλημα ελλείψεως ψαλτών. Δεν είναι μεγάλο πράγμα αυτό νομίζω. Να έχουμε υπ'όψιν -ως μου είπε σεβαστός δάσκαλος της ψαλτικής- ότι τα περισσότερα παιδιά που έρχονται στο ψαλτήρι δεν είναι παιδιά ευπόρων οικογενειών, οπότε καλό θα είναι να παρέχουμε και δωρεάν μαθήματα για να μάθουν αυτά τα παιδιά ψαλτική. Βέβαια και άξιος ο εργάτης του μισθού αυτού, γιατί πως θα ζήσει και ο ψάλτης; Αλλά διάκριση να υπάρχει σε όλα.

Δεν έρχονται παιδιά στο Ψαλτήρι; Όταν π.χ. πάει ο Ψάλτης σε φιλική πνευματική οικογένεια, μπορεί να πει ένα λόγο να έρθει το παιδί της οικογένειας στο Ψαλτήρι να παίρνει και ευλογία από τον Θεό και να μάθει ψαλτική.

Και κατά την γνώμη μου, αν δεν παταχθεί η εκκοσμίκευση, κλήρου και λαού, που πάει στην εκκλησία στο πάτερ ημών, ή δοξάζει τον Θεό ακόμη και την Κυριακή με το μάτι στο ρολόϊ, που δεν ακολουθεί το Τυπικόν (αλλά βγάζει δικό του τυπικόν), και κοιτάει πως να κόψει ακολουθίες για να του μένει μετά χρόνος για τον καφέ στο αρχονταρίκι ή στο καφενείο, και για να μην κουραστεί λίγο από την ορθοστασία ο κόσμος (οι Ρώσσοι αγρυπνίες κάνουν όρθιοι, αφού δεν έχουν καρέκλες στις εκκλησίες) δεν γίνεται τίποτα. Κάθε πέρυσι και καλύτερα θα λέμε. Και πως θα παταχθεί η εκκοσμίκευση; Με την εκ βάθους καρδίας επιστροφή στον Θεό, γιατί "ούτος ο λαός τοις χείλεσι με τιμά, η δε καρδία αυτών πόρρω απέχει απ' εμού" (Μαρκ. ζ' 6-7).

[Xristos Tsakirogloy]

Κατ' αρχήν, να συγχαρώ θερμά τον Παναγιώτη καθώς την ομάδα των συντελεστών για την δημιουργία του forum αυτού. Εν συνεχεία, να ζητήσω συγγνώμη για το καυστικό του ύφους που θα ακολουθήσει, απλώς έτσι βλέπω εγώ τα πράγματα...

‘’ Μη δειν πλεον των κανονικων ψαλτων των επι τον αμβωνα αναβαινοντων και από
διφθερας ψαλλοντων ετερους τινας ψαλλειν εν τη εκκλησια ‘’) ...
Δημιουργειτε λοιπον ο ψαλτης . Σπουδαζει , μελετα , ξοδευει χρηματα και χρονο ,
υποβαλλεται σε κοπο και μοχθο . Η ψαλμωδια είναι επιστημη και τεχνη , προσευχη
και καλιτεχνια , νουθεσια και εμελες κηρυγμα και εκτελειτε πια από τον ψαλτη και
ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΑΥΤΟΝ .

Αυτό σηκώνει πιστεύω πολύ συζήτηση. Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω τι επικρατούσε ΠΑΝΤΟΥ την εποχή που δημιουργήθηκε η τάξις των ψαλτών, όμως τώρα αυτό που είναι πασιφανές, είναι ότι το ψάλσιμο είναι η μόνη εργασία που έχει "περάσει" ως η μόνη που μπορεί να την κάνει ο καθένας και δυστύχως δεν το λέω με την καλή έννοια. Δεν αναφέρομαι στους διορισμένους ψάλτες από τα εκκλησιαστικά συμβούλια, εφόσον την ευθύνη εκεί δεν την φέρει ένας (ή μόνο ο ψάλτης) αλλά και άλλοι και γιαυτό δεν αναφέρομαι σε αυτές τις περιπτώσεις. Σχολιάζοντας τις δικές μας συμπεριφορές, αυτό που προσωπικά με ενοχλεί αφάνταστα, είναι όταν ένας που ψάλλει πάει σε μία άλλη ενορία από αυτήν που είναι διορισμένος και χωρίς κανέναν ενδοιασμό, ανεβαίνει στο αναλόγιο για να "βοηθήσει" τον εκεί ψάλτη, η δε επιτυχία της "βοήθειας" έχει να κάνει με πολλούς παράγοντες, οι οποίοι σπανίως συντρέχουν, με αποτέλεσμα ο δύσμοιρος ψάλτης να πρέπει να γίνει κακός με παρατηρήσεις κ.α. έναντι του επισκέπτη συναδέλφου του, κάτι που ότι συνέχεια κι αν έχει, σίγουρα δεν προωθεί κανένα πνευματικό κλίμα στο αναλόγιο και φυσικά κατ'επέκταση στο εκκλησίασμα. Τουναντίον, έχουμε και παρεξηγήσεις και άλλα ευτράπελα και από αυτό γίνεται φανερός ο λόγος για τον οποίο η πλειάδα των συναδέλφων μας ανεβαίνει στο (ξένο) αναλόγιο. Για αυτοπροβολή και τίποτε άλλο. Άλλοι δε, το προχωρούν και ακόμη παραπέρα, δηλαδή, ακούν λένε τον ψάλτη του ναού και επειδή δεν είναι καλός (τουλάχιστον όσο καλοί είναι αυτοί) ανεβαίνουν για να διορθώσουν την κατάσταση... Και αυτό διότι πέραν των υπολοίπων αντισυναδελφικών μας τάσεων, δεν μας ενδιαφέρει να πάρουμε ποτέ το μέρος του λαού, να γίνουμε και μεις εκκλησίασμα, να βιώσουμε από κει το θαύμα της λατρείας. Σε αυτό λοιπόν που αναφέρει ο Βαγγέλης στον λόγο του, θα πρόσθετα όχι ΜΟΝΟ ο ψάλτης, αλλά για την ευταξία της ακολουθίας, ΜΟΝΟ ο ψάλτης του Ναού, καλός, κακός, φάλτσος, είναι ο ψάλτης που ακούει το εκκλησίασμα καιρό πρωτού εμείς οι αυθεντίες κάνουμε την επιβλητική μας επίσκεψη εκεί.

Ο ψαλτης από μικρο παιδι , σπουδαζει και μελετα τα ατελειωτα βιβλια της εκκλησιαστικης μας μουσικης , προσπαθωντας να μυηθει στα μυστικα της ψαλτικης τεχνης . Ο ψαλτης είναι ο πιο πολυτιμος και ο πιο απαραιτητως συνεργατης του λειτουργου ιερεα .

Μεγάλη αλήθεια αυτή, αλλά και πάλι το σήμερα μας φέρνει αντιμέτωπους με την σκληρή πραγματικότητα. Όσο πολύτιμος πρακτικά κι αν είναι ο ψάλτης στον ιερέα ως συνεργάτης πραγματικά, είναι αλήθεια ότι θεωρείται ίσως ο κατώτερος μεταξύ των εργαζομένων εν τω Ναώ. Και ένας λόγος που συμβαίνει αυτό είναι το εάν τηρείται η πρώτη πρόταση της παράθεσης. Σπουδάζουμε και μελετούμε παιδιώθεν τα ατελιώτα αυτά βιβλία για να πάρουμε την ορθή κατάρτιση για το ύψιστο αυτό διακόνημα, ή ελαφριά τη καρδία, με αποκρυσταλλωμένες (σε σημείο δόγματος) απόψεις και με κανένα δείγμα ανοικτής προοπτικής αντιμετωπίζουμε την πολύτιμη αυτή παράδοση ακόμη και μεταξύ μας; Θέλω να πω, ότι η απαξίωση που αντιμετωπίζουμε ως κατώτατος κλήρος, αλλά και ως επαγγελματικός κλάδος, δεν είναι μόνο φταίξιμο τρίτων, αλλά και εμάς των ίδιων. Ακόμη και στη βουλή όπου μαζεύονται κάμποσοι με προϋπόθεση την διαφωνία, στα θέματα που τους αφορούν ως κλάδο, η ομόνοια (πάντα με απειροελάχιστες εξαιρέσεις) είναι πλέον δεδομένη. Φανταστείτε μία συνάντηση των δικών μας εκπροσώπων των γνωστών σχολών, για την αντιμετώπηση τέτοιων θεμάτων. Η αρνητική ενέργεια της αίθουσας, θα μπορούσε να σκοτώσει άνθρωπο...

Ξυπναει ‘’Ορθρου
βαθεως’’ για να παει εγκαιρα εκει που τον καλει το καθηκον , στο στασιδι του . Και
όταν τελειωσει φευγει συνηθως κατακοπος και χλωμος και κυριως χωρις να ακουσει
συνηθως ένα μπραβο , ένα καλο λογο .

Εδώ Ευάγγελε, θα μου επιτρέψεις μία ένσταση. Σε κάποιο τραγούδι ακούμε: Εμείς δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε απ'τον κόσμο, εμείς τραγουδάμε για να ενώσουμε τον κόσμο". Πιστεύω ότι ο ψάλτης κάνει κάτι αρκετά περισσότερο κι απ'αυτό. Είναι ο καθοδηγητής των ψυχών προς το θείο μέσω της τέχνης του. Για αυτό το λόγο, δεν θεωρώ σωστή την επιθυμία τέτοιου είδους επαίνου, δεν δίνουμε μία παράσταση και μετά έρχονται στο καμαρίνι για αυτόγραφα τα μέλη του fun club μας. Κάνουμε ένα διακόνημα, σεμνά και ταπεινά (ουσιαστικά και όχι κατά την μορφή που έχει πάρει η πρόταση απ'τους σημερινούς πολιτικούς) το πνευματικό έργο, μέρος του οποίου είμαστε, δεν επιδέχεται χειροκροτημάτων, ούτε όμως και χλευασμών (για να είμαστε δίκαιοι). Άσχετα εάν εμείς από καθαρά μουσική πλευρά κρίνουμε μία λειτουργία ότι μας άρεσε ή όχι, η εγκυρότητά της παραμένει η αυτή και δεν μπαίνει σε πλαίσια οποιασδήποτε ποιότητας. Στο κάτω κάτω, ακόμη και σχόλια του κόσμου να υπάρχουν, είναι κατά κύριο λόγο άκυρα διότι δεν έχουν την τεχνογνωσία να κρίνουν απ'την δική μας πλευρά το έργο μας. Προσωπικά το βίωσα όταν κάποια κυρία με πλησίασε και μου έδωσε συγχαρητήρια για κάποιο "Εξέδυσάν με" μετά το πέρας της Ακολουθίας των Παθών. Πέραν των συναισθημάτων που ένιωσα, που δεν είναι του παρόντος, ήταν η χειρότερη εκτέλεση του ύμνου που έχω κάνει, όσο καιρό με θυμάμαι...
Ο μόνος τόπος που πιστεύω ότι αρμόζει ο έπαινος είναι στην διδασκαλία όπου πρέπει μαζί με τις παρατηρήσεις, να λέγεται απ'τον δάσκαλο και ο καλός λόγος που θα δώσει μία συναισθηματική ώθηση στο μαθητή να συνεχίσει τους κόπους του.

Γενικώς τέτοιες παρεμβάσεις όπως ο παρόν λόγος, πάντα δημιουργούν προβληματισμό που είναι απαραίτητος, όμως απ'την μεριά της η Εκκλησία δεν κάνει και κάτι άλλο απ'το να προβληματίζεται (εάν και όπου γίνεται και αυτό). Ως γνήσια Ελλαδική, δεν την απασχολεί το μέλλον της τάξης των ψαλτών, τώρα να γίνεται η δουλειά και παραπέρα έχει ο Θεός. Όμως και η παροιμία λέει:
"-Άγιε Νικόλα βόηθα με...
- Κούνα και συ το χέρι σου..."

[Παναγιώτης]

Αγαπητέ Χρήστο,

Κατ' αρχήν, να συγχαρώ θερμά τον Παναγιώτη καθώς την ομάδα των συντελεστών για την δημιουργία του forum αυτού.

Να'σαι καλά. Αν και η επιτυχία ενός φόρουμ εξαρτάται πρωτίστως από τα μέλη αυτού

Σχολιάζοντας τις δικές μας συμπεριφορές, αυτό που προσωπικά με ενοχλεί αφάνταστα, είναι όταν ένας που ψάλλει πάει σε μία άλλη ενορία από αυτήν που είναι διορισμένος και χωρίς κανέναν ενδοιασμό, ανεβαίνει στο αναλόγιο για να "βοηθήσει" τον εκεί ψάλτη, η δε επιτυχία της "βοήθειας" έχει να κάνει με πολλούς παράγοντες, οι οποίοι σπανίως συντρέχουν, με αποτέλεσμα ο δύσμοιρος ψάλτης να πρέπει να γίνει κακός με παρατηρήσεις κ.α. έναντι του επισκέπτη συναδέλφου του, κάτι που ότι συνέχεια κι αν έχει, σίγουρα δεν προωθεί κανένα πνευματικό κλίμα στο αναλόγιο και φυσικά κατ'επέκταση στο εκκλησίασμα. Τουναντίον, έχουμε και παρεξηγήσεις και άλλα ευτράπελα και από αυτό γίνεται φανερός ο λόγος για τον οποίο η πλειάδα των συναδέλφων μας ανεβαίνει στο (ξένο) αναλόγιο. Για αυτοπροβολή και τίποτε άλλο. Άλλοι δε, το προχωρούν και ακόμη παραπέρα, δηλαδή, ακούν λένε τον ψάλτη του ναού και επειδή δεν είναι καλός (τουλάχιστον όσο καλοί είναι αυτοί) ανεβαίνουν για να διορθώσουν την κατάσταση... Και αυτό διότι πέραν των υπολοίπων αντισυναδελφικών μας τάσεων, δεν μας ενδιαφέρει να πάρουμε ποτέ το μέρος του λαού, να γίνουμε και μεις εκκλησίασμα, να βιώσουμε από κει το θαύμα της λατρείας. Σε αυτό λοιπόν που αναφέρει ο Βαγγέλης στον λόγο του, θα πρόσθετα όχι ΜΟΝΟ ο ψάλτης, αλλά για την ευταξία της ακολουθίας, ΜΟΝΟ ο ψάλτης του Ναού, καλός, κακός, φάλτσος, είναι ο ψάλτης που ακούει το εκκλησίασμα καιρό πρωτού εμείς οι αυθεντίες κάνουμε την επιβλητική μας επίσκεψη εκεί.

εγώ είμαι της ταπεινής γνώμης "τι καλόν ή τι τερπνόν, αλλ' ει το ψάλλειν αδελφούς επί το αυτό"; (βέβαια υπάρχουν και ορισμένες βασικές προϋποθέσεις) Αυτό βέβαια δεν το λέω επειδή τώρα "βοηθάω" , αλλά έχοντας και την ανάλογη εμπειρία επειδή παλαιά ήμουν για δυό φεγγάρια δεξιός (α') ψάλτης σε δύο ιερούς ναούς.

Άνοιξα ειδικό θέμα για να αναπτύξουμε αν θέλεις (και θέλουν και οι φίλοι του φόρουμ): Προσέγγιση και Συμπεριφορά σε ξένο Αναλόγιο.