Βυζαντινή Μουσική - Κλίμακες



Σύγκριση τῆς Διατονικῆς τῆς Μουσικῆς Ἐπιτροπῆς 1881
μὲ τὶς ἀντίστοιχες τοῦ Χρύσανθου καὶ τοῦ Διδύμου

 

Σὲ αὐτὴ τὴν ἱστοσελίδα δίνουμε τὴν σύγκριση (σὲ συχνότητες) μεταξὺ τῆς διατονικῆς κλίμακας τῆς Μουσικῆς Ἐπιτροπῆς 1881, μὲ τὶς ἀντίστοιχες τοῦ Χρύσανθου καὶ τοῦ Διδύμου, Πίνακας 1. Νὰ τονίσουμε ὅτι στὴν Ἐκκλησιαστικὴ Βυζαντινὴ Μουσική, τὸ ὕψος (ἡ συχνότητα) τοῦ Νη δὲν παίζει ρόλο. Αὐτὸ ποὺ παίζει ρόλο εἶναι οἱ λόγοι τῶν συχνοτήτων (μηκῶν) μεταξὺ τῶν φθόγγων.

Οἱ λόγοι τῶν μηκῶν ποὺ χρησιμοποιοῦνται παρακάτω, βρίσκονται (μεταξὺ ἄλλων) στὴν ἐξῆς βιβλιογραφία:

  1. Ἀβραὰμ Χ. Εὐθυμιάδη, Μαθήματα Βυζαντινῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς, ἔκδ. Δ', Θεσσαλονίκη 1997, σσ. 66-67.

  2. Ἀγγέλου Κ. Δεβρελῆ, Βυζαντινὴ Ἐκκλησιαστικὴ Μουσική - Βασικὲς ἔννοιες, Θεσσαλονίκη 1994, σ. 43.

  3. Μιχαὴλ Α. Χατζηαθανασίου, Αἱ Βάσεις τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς, Κωνσταντινούπολη 1948, σ. 10, 20.

  4. Νίκου Κηπουργοῦ, Μερικὲς παρατηρήσεις πάνω στὰ βασικὰ διαστήματα τῆς ἑλληνικῆς καὶ ἀνατολικῆς μουσικῆς, περιοδ. Μουσικολογία, τ. 2, Μάϊος 1985, σσ. 83-93.

  5. Μουσικὴ Ἐπιτροπὴ τοῦ Οἰκ. Πατρ. (1881), Στοιχειώδης διδασκαλία τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς - ἐκπονηθεῖσα ἐπὶ τῇ βάσει τοῦ ψαλτηρίου, Κωνσταντινούπολις 1888 (ἀνατύπ. ἐκδ. Κουλτούρα), σ. 14, 16, 22.

  6. Χρυσάνθου Ἀρχιεπ. Διρραχίου τοῦ ἐκ Μαδύτων, Θεωρητικὸν Μέγα τῆς Μουσικῆς, Τεργέστη 1832 (ἀνατύπ. ἐκδ. Κουλτούρα), σ. 28.

 

Στὸν παρακάτω πίνακα, οἱ κίτρινες γραμμές, ὑποδηλώνουν τοὺς φθόγγους ποὺ διαφέρουν μεταξὺ τῶν διαφόρων διατονικῶν κλιμάκων.

Οἱ συχνότητες ἔχουν ὑπολογισθεῖ ἀπὸ τοὺς λόγους μηκῶν τῶν ἀντίστοιχων φθόγγων (στοὺς πίνακες, βρίσκονται μεταξὺ τῶν φθόγγων), χρησιμοποιῶντας ὡς ἀναφορὰ τὸν Νη μὲ συχνότητα 256Hz.

 

Πίνακας 1. Σύγκριση Βυζαντινῶν Διατονικῶν Κλιμάκων.

 

Διατονική (Διδύμου)

Ἐπιτροπὴ 1881

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΚΛΙΜΑΚΑ 

ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ

Χρύσανθος

Κλίμακα Νη-Νη' 

Κλίμακα Νη-Νη' 

Κλίμακα Νη-Νη' 

   
  Φθόγγος Συχν.(Hz)
  Δι' 768,0000
     9/8      
  Γα' 682,6667
    16/15     
  Βου' 640,0000
    10/9      
  Πα' 576,0000
     9/8      
  Νη' 512,0000
    16/15     
  Ζω' 480,0000
    10/9      
  Κε 432,0000
     9/8      
  Δι 384,0000
     9/8      
  Γα 341,3333
    16/15     
  Βου 320,0000
    10/9      
  Πα 288,0000
     9/8      
  Νη 256,0000
    16/15     
  ζω 240,0000
    10/9      
  κε 216,0000
     9/8      
  δι 192,0000

       
Σχόλια:    
Εὐθυμιάδη, σσ. 66-67.  
   
  Φθόγγος Συχν.(Hz)
  Δι' 768,0000  
     9/8      
  Γα' 682,6667  
    27/25     
  Βου' 632,0988
   800/729    
  Πα' 576,0000  
     9/8      
  Νη' 512,0000  
    27/25     
  Ζω' 474,0741
   800/729    
  Κε 432,0000  
     9/8      
  Δι 384,0000  
     9/8      
  Γα 341,3333  
    27/25     
  Βου 316,0494
   800/729    
  Πα 288,0000  
     9/8      
  Νη 256,0000  
    27/25     
  ζω 237,0370
   800/729    
  κε 216,0000  
     9/8      
  δι 192,0000  
       
Σχόλια:    
Ἐπιτροπὴ 1881, σ. 14,16,22.
     
  Φθόγγος Συχν.(Hz)
  Δι' 768,0000  
     9/8      
  Γα' 682,6667  
    88/81     
  Βου' 628,3636
    12/11     
  Πα' 576,0000  
     9/8      
  Νη' 512,0000  
    88/81     
  Ζω' 471,2727
    12/11     
  Κε 432,0000  
     9/8      
  Δι 384,0000  
     9/8      
  Γα 341,3333  
    88/81     
  Βου 314,1818
    12/11     
  Πα 288,0000  
     9/8      
  Νη 256,0000  
    88/81     
  ζω 235,6364
    12/11     
  κε 216,0000  
     9/8      
  δι 192,0000  
       
Σχόλια:    
"Μέγα" Θεωρητικόν, σ. 28.  

 

Λόγω τῆς πολυπλοκότητας τοῦ ἐγχειρήματος, ἂν βρεῖτε κανένα λάθος, εἰδοποιῆστε με.

Τὰ ἀρχεῖα ἤχων δίνονται μόνο γιὰ ἐξάσκηση (π.χ. γιὰ ἐπαλήθευση τοῦ ὕψους τοῦ φθόγγου ποὺ διαβάζετε στὴν Παραλλαγή), καὶ ὄχι γιὰ χρησιμοποίηση μέσα στοὺς Ἱεροὺς Ναούς. Οἱ ἤχοι ἔχουν παραχθεῖ μὲ ὑπολογιστὴ μὲ ὑπέρθεση ἀρμονικῶν.

 

19/01/2005 - 12/12/2012
Παναγιώτης Δ. Παπαδημητρίου.
panayiotis@analogion.net