Βυζαντινή Μουσική - Κλίμακες

Ἡ Χρωματική Κλίμακα τοῦ Νεανές
σύμφωνα μὲ τὰ θεωρητικὰ τῶν Ἀ. Δεβρελῆ, Εὐθυμιάδη

Αὐτὴν τὴν Κλίμακα, oἱ σύγχρονοι τὴν λένε Μαλακὴ Χρωματική Κλίμακα. Ὁ δὲ Παναγιώτης Ἀγαθοκλέους τὴν λέει (σ. 127) Χρωματικὴ Κλίμακα "τοῦ Νεανές" .

Οἱ συχνότητες ἔχουν ὑπολογισθεῖ ἀπὸ τοὺς λόγους μηκῶν τῶν ἀντίστοιχων φθόγγων (στοὺς πίνακες, βρίσκονται μεταξὺ τῶν φθόγγων), χρησιμοποιῶντας ὡς ἀναφορὰ τὸν Νη. Ἡ διάρκεια τοῦ κάθε φθόγγου εἶναι 1 δευτερόλεπτο.

Οἱ λόγοι τῶν μηκῶν ποὺ χρησιμοποιοῦνται, βρίσκονται στὶς ἐξῆς ἀναφορές:

  1. Ἀγγέλου Κ. Δεβρελῆ, Βυζαντινή Ἐκκλησιαστική Μουσική - Βασικὲς ἔννοιες, Θεσσαλονίκη 1994.

  2. Ἀβραὰμ Χ. Εὐθυμιάδη, Μαθήματα Βυζαντινῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς, ἔκδ. Δ', Θεσσαλονίκη 1997.

Σημ. Ἡ κλίμακα αὐτὴ βγαίνει εὔκολα μὲ τὸ ἐξῆς σκεπτικό: Σύμφωνα μὲ τὴν νεανὲς κλίμακα τῆς Ἐπιτροπῆς 1881, τὸ Νη-Πα εἶναι ἴδιο μὲ τὸ Βου-Γα. Ἐπίσης, πάλι ἀπὸ τὶς κλίμακες τῆς Ἐπιτροπῆς τὸ Βου-Γα τῆς διατονικῆς κλίμακας εἶναι ἴδιο μὲ αὐτὸ τῆς κλίμακας του Νεανές. Τότε ἂν παραδεχθοῦμε ὡς Βου-Γα τὸ διάστημα τῆς διατονικῆς τοῦ Διδύμου, δηλ. Βου-Γα = 16/15, καὶ ἐπειδὴ ὅλοι συμφωνοῦν στὴν διατονική ὅτι τὸ διάστημα Νη-Γα = 4/3, ἔχουμε τοὺς ἐξῆς ὑπολογισμοὺς γιὰ νὰ βροῦμε τὸν ἄγνωστο λόγο ψ ποὺ "ἀντιστοιχεῖ" στὸ διάστημα Πα-Βου:

(Νη-Πα) x (Πα-Βου) x (Βου-Γα) = 4/3 <=>

<=> 16/15 x ψ x 16/15 = 4/3 <=>

<=> ψ = 75/64.

 

Ἡ κλίμακα (τὸ ἀρχεῖο ἤχου) δίνεται μὲ τοὺς ἐξῆς φθόγγους [γραμματοσειρές - ED Psaltica/Fthora 97]:

m<?0@11111c/R!!!!!!!4zm<?

 

Νη = 220Hz

Νη = 256Hz

Νη = 260.74Hz

Κλίμακα 

Κλίμακα 

Κλίμακα 

  Δι' 660,0000
    16/15     
  Γα' 618,7500
    75/64     
  Βου' 528,0000
    16/15     
  Πα' 495,0000
     9/8      
  Νη' 440,0000
    16/15     
  Ζω' 412,5000
    75/64     
  Κε 352,0000
    16/15     
  Δι 330,0000
     9/8      
  Γα 293,3333
    16/15     
  Βου 275,0000
    75/64     
  Πα 234,6667
    16/15     
  Νη 220,0000
     9/8      
  ζω 195,5556
    16/15     
  κε 183,3333
    75/64     
  δι 156,4444

  Δι' 768,0000
    16/15     
  Γα' 720,0000
    75/64     
  Βου' 614,4000
    16/15     
  Πα' 576,0000
     9/8      
  Νη' 512,0000
    16/15     
  Ζω' 480,0000
    75/64     
  Κε 409,6000
    16/15     
  Δι 384,0000
     9/8      
  Γα 341,3333
    16/15     
  Βου 320,0000
    75/64     
  Πα 273,0667
    16/15     
  Νη 256,0000
     9/8      
  ζω 227,5556
    16/15     
  κε 213,3333
    75/64     
  δι 182,0444

  Δι' 782,2222
    16/15     
  Γα' 733,3333
    75/64     
  Βου' 625,7778
    16/15     
  Πα' 586,6667
     9/8      
  Νη' 521,4815
    16/15     
  Ζω' 488,8889
    75/64     
  Κε 417,1852
    16/15     
  Δι 391,1111
     9/8      
  Γα 347,6543
    16/15     
  Βου 325,9259
    75/64     
  Πα 278,1235
    16/15     
  Νη 260,7407
     9/8      
  ζω 231,7695
    16/15     
  κε 217,2840
    75/64     
  δι 185,4156

Λόγω τῆς πολυπλοκότητας τοῦ ἐγχειρήματος, ἂν βρεῖτε κανένα λάθος, εἰδοποιῆστε με.

Τὰ ἀρχεῖα ἤχων δίνονται μόνο γιὰ ἐξάσκηση (π.χ. γιὰ ἐπαλήθευση τοῦ ὕψους τοῦ φθόγγου ποὺ διαβάζετε στὴν Παραλλαγή), καὶ ὄχι γιὰ χρησιμοποίηση μέσα στοὺς Ἱεροὺς Ναούς. Οἱ ἤχοι ἔχουν παραχθεῖ μὲ ὑπολογιστὴ μὲ ὑπέρθεση ἀρμονικῶν.

26/02/2005 - 14/02/2010
Παναγιώτης Δ. Παπαδημητρίου.
panayiotis@analogion.net